گل و گیاه ظرافت

گل شاه پسند گیاهی زیبا و جذاب برای نگهداری در فضاهایی است که در طول روز دارای نور کافی خورشید هستند. اگر شما در خانه باغچه دارید یا بالکن شما فضایی مناسب برای کاشت گیاه دارد، پیشنهاد ما نگهداری و کاشت گل شاه پسند است. در این مقاله شما را با روش کاشت بذر گل شاه پسند در باغچه و گلدان و شرایط نگهداری از آن آشنا می‌کنیم.

نحوه کاشت بذر گل شاه پسند در باغچه و گلدان

کاشت بذر شاه پسند در باغچه باید در اواخر تابستان انجام شود،‌ اما در محیط آپارتمان با تنظیم دمای محیط در هر زمانی می‌توانید به کاشت و نگهداری از این گیاه اقدام کنید. مراحل کاشت بذر گل شاه پسند به شرح زیر است:

بذر‌ گل شاه پسند را قبل از کاشت به مدت ۲۴ ساعت در آب بخیسانید تا زودتر جوانه بزنند.

بذر‌ گل شاه پسند خیسانده شده را در سینی نشا و بستر حاوی ماسه و پرلیت بکارید و بر روی بذر‌ گل شاه پسند را با لایه نازکی از ماسه بپوشانید، البته به نحوی که خیلی پوشانده نشوند. بذر‌ گل شاه پسند برای جوانه‌زنی به نور نیاز دارد.

تا زمانی که بذر‌ گل شاه پسند جوانه بزند، بستر کاشت را مرطوب نگه‌دارید. پوشاندن سطح گلدان با یک پلاستیک به حفظ رطوبت هوا کمک کرده و این عمل نیز به جوانه‌زنی بذر‌ گل شاه پسند کمک می‌کند.

پس‌ازآن که گیاهچه‌های جوان، شش برگی شدند، آن‌ها را به گلدان اصلی منتقل کنید.

جوانه‌زنی بذر‌ گل شاه پسند حدود ۶ الی ۱۴ روز طول می‌کشد.

برای کاشت در گلدان از سایز متوسط استفاده کنید و چنانچه در باغچه می‌کارید، نشاء‌ها را با فاصله ۱۰ سانتی‌متر از یکدیگر بکارید.

مکانی که برای کاشت بذر‌ گل شاه پسند در نظر گرفته‌اید باید کاملاً آفتابی باشد و در تابستان گیاه را به‌طور مرتب آبیاری کنید.

گیاه‌شناسی گل شاه پسند

گل شاه پسند انواع گوناگونی دارد و در بین این گونه‌ها، گیاه یک‌ساله و چندساله دیده می‌شود. این گیاه به شکل بوته‌ای رشد کرده و ارتفاع آن بین ۲۰ تا ۵۰ سانتی‌متر متغیر است. شاه پسند، دارای گل آذین چتری با گل‌هایی به رنگ‌های قرمز نارنجی و یا دو رنگ جدا از هم زرد است. ویژگی بارز این گیاه، تغییر رنگ گل‌ها هم‌زمان با افزایش سن است به‌طوری که گل‌ها در ابتدا زرد، بعد نارنجی و بعد قرمز رنگ می‌شوند. گلدهی گیاه شاه پسند در مناطق گرمسیر، در تمام طول سال و در سایر مناطق، بسته به دما، در تابستان صورت می‌گیرد.

شرایط محیطی موردنیاز نگهداری گل شاه پسند

خاک: بذر‌ گل شاه پسند به خاک با حاصلخیزی متوسط و زهکشی کافی نیاز دارد.

نور: شاه پسند بسیار آفتاب دوست است و به نور کامل آفتاب نیازمند است. اگر بذر‌ گل شاه پسند را در گلدان و در داخل منزل نگهداری می‌کنید، لازم است آن را در مکانی که در طی روز حداقل ۵ تا ۶ ساعت از نور مستقیم آفتاب بهره‌مند است، قرار دهید.

دما: گل شاه پسند گرمای هوا را به‌خوبی تحمل می‌کند، ولی به سرمای کمتر از ۱۰ درجه سانتی‌گراد حساس است. در فضای باز این گل مخصوص فصل بهار و تابستان است ولی در محیط خانه، با تنظیم دمای محیط، می‌توانید در فصل پاییز و زمستان نیز این گیاه را نگهداری کنید.

آبیاری: نیاز آبی گل شاه پسند متوسط است و در فصل تابستان باید به‌طور مرتب آبیاری شوند. این گیاه رطوبت بیش‌ازحد را تحمل نمی‌کند، بنابراین از غرقابی کردن گیاه بپرهیزید. توجه داشته باشید، آبیاری بیش‌ازاندازه باعث رشد علفی و عدم گلدهی گیاه خواهد شد.

آفات و بیماری‌ها: گیاه شاه پسند، به بیماری سفیدک پودری و بیماری‌های قارچی حساس است و برای پیشگیری از آن باید از پاشیدن آب روی برگ‌های گیاه خودداری کنید. شرایط سرد و مرطوب و عدم وجود نور کافی ازجمله شرایط مساعد برای شیوع این بیماری‌ها است.

کوددهی: یک بار کوددهی در اول بهار و یک بار اول تابستان کافی است.

اگر از این گیاه را در منزل نگهداری می‌کنید، به زودی شاهد رفت‌وآمد پروانه‌ها به سمت این گل خواهید بود. هنگام کاشت شاه پسند، حتماً از دستکش استفاده کنید، چون شیره گیاه برای پوست حساسیت‌زاست.

شاه پسند گیاهی گل‌دار و همیشه سبز بوده، ۲۵۰ گونه از این گیاه در دنیا به‌صورت یک‌ساله و چندساله و درختچه‌ای وجود دارد، این گیاه بومی مناطق گرمسیر آمریکا بوده و به خشکی نسبتاً مقاوم است، گل‌های گیاه شاه پسند رنگارنگ و چتری و بادوام می‌باشند. گل شاه پسند در مناطق گرمسیر تمامی طول سال بر روی گل بوده و در مناطق نیمه گرمسیر یا سردسیری در فصل گرم به گل می‌رود، ساقه‌ها و برگ‌های این گیاه غالباً موم دار است. برگ‌های این گل در آفتاب کم، رنگ خود را تا حدودی به سبز روشن تغییر می‌دهد و سایه جزئی را نیز تحمل می‌کند. شاه پسند را به‌راحتی می‌توان در گلدان کشت نمود و با شروع فصل سرما به محلی گرم برد و در تمام طول سال از گل‌های آن لذت برد. انواع گل شاه پسند از نظر رنگ عبارت از رنگ های سفید، قرمز و نارنجی می باشد.

آموزش کاشت بذر گل شاه پسند

تکثیر گل شاه پسند از بذر خیلی ساده نیست، گل شاه پسند علاوه بر کاشت بذر از طریق قلمه‌ زدن گل شاه پسند نیز تکثیر می‌یابد، در اوایل بهار و پاییز می‌توانید از قلمه‌های جوان این گیاه استفاده نمایید. اولین قدم برای کاشت بذر گیاهان زینتی انتخاب خاک مناسب است، برخی از خاک‌های باغچه ممکن است مانع سبز شدن بذر و مرگ جوانه بشود بهتر است از خاک‌های آماده و بسته‌بندی استفاده کنید. بهترین ترکیب خاک برای کاشت این بذر شامل ۳۰ درصد کوکوپیت، ۵۰ درصد پیت ماس یا ورمی­کمپوست و ۲۰ درصد پرلیت دانه‌ریز است.

ابتدا بذرها را داخل آب ولرم بریزید تا به مدت چند ساعت خیس بخورند و بذرها زیر آب بروند، (حداقل ۳ تا ۱۰ ساعت) این عمل باعث شده تا پوست خارجی بذرها نرم و شکسته شود و جوانه‌زنی تسریع شود. بذرها به‌طور طبیعی بعد از این مدت باید ته طرف بروند، بذرهایی که زیر آب نرفته‌اند را مجدد در آب ولرم ریخته تا آب را جذب کنند و به زیر آب بروند در غیر این صورت شانس جوانه‌زنی آن‌ها کم می‌شود.

برای اینکه تصمیم بگیریم بذرها را نشاء کنیم یا مستقیم بکاریم باید چند نکته را مد نظر داشته باشیم:

۱. در چه فصلی قرار داریم؟ اگر هوا هنوز سرد است باید اقدام به نشاء کردن در محیطی گرم همانند منزل یا گلخانه کنیم و بعد از اتمام سرما به محل اصلی کاشت در فضای باز (باغچه یا باغ) منتقل کنیم، اگر نه در فصل گرم سال هستیم می‌توانید به‌راحتی در فضای باز اقدام به کاشت مستقیم در گلدان و باغچه کنیم.

۲. قصد کاشت در گلدان دارید یا باغچه؟ در صورتی که می‌خواهید اقدام به کاشت بذر شاه پسند در گلدان کنید کاشت مستقیم مناسب است ولی برای کاشت در باغچه و برای اینکه فواصل کاشت منظم باشد نشاء کردن بذرها توصیه می‌شود. بذرها را می‌توانید در گلدان یا سینی نشاء و یا حتی لیوان‌های یک‌بار مصرف نشا کنید یا اینکه مستقیم در محل اصلی بکارید، نشاء کردن نسبت به کاشت مستقیم مزایای بیشتری دارد.

نشاء کردن بذر گل شاه پسند

ظرف کشت خود (لیوان یک‌بار مصرف یا سینی نشاء) را با خاک موردنظر پر کنید، سپس اقدام به آبیاری کنید تا آب از انتهای ظرف کشت خارج شود و خاک نشست کند. سپس سوراخی ریز به عمق ۰٫۵ تا ۱ سانتی‌متر ایجاد کنید و یک یا دو عدد بذر را داخل آن قرار دهید و سپس با خاک ورمی کمپوست روی بذرها بریزید، البته می‌توانید از همان ترکیب خاک نیز بر روی بذر بریزید ولی استفاده از کمپوست باعث به وجود آمدن نشاءهایی قوی‌تر می‌شود. دمای ایده آل برای کاشت بذر ۱۵ تا ۲۵ درجه است و نیاز به محیطی خیلی گرم ندارد. اکنون ظرف کاشت را به محیطی مناسب ببرید و با اسپری خوب آبیاری کنید تا آب به بذرها برسد و خاک کاملاً مرطوب شود.

تا قبل از جوانه زدن بذر شاه پسند نباید اجازه دهید سطح خاک خشک شود، اگر ظرف کاشت را در مقابل آفتاب مستقیم قرار داده‌اید مشکلی نیست ولی باید بیشتر مراقب بود تا خاک رطوبتش را از دست ندهد، چون بذر در عمق کمی کاشته شده که به‌سرعت ممکن است در مقابل آفتاب خشک شود و جوانه بمیرد. بعد از اینکه نشاء چهار برگه شد و رشد کافی کرد آن‌ها را به گلدان اصلی یا باغچه منتقل کنید.

اگر می‌خواهید گلدان را در منزل نگه‌داری کنید حتماً باید محیطی پرنور را برایش در نظر بگیرید، پشت پنجره جنوبی با حداقل ۸ ساعت نور در روز ایده آل است، اگر این شرایط را نمی‌توانید فراهم کنید باید از نورهای کمکی (فلورسنت) استفاده کنید برای این کار باید چراغ فلورسنت را در فاصله ۸ تا ۱۰ سانتی‌متری گیاه قرار دهید.

کاشت مستقیم بذر گل شاه پسند الوان در باغچه

برای کاشت مستقیم بذر اولین نکته که باید به آن توجه نمود دمای محیط کاشت است، برای کاشت مستقیم در گلدان و در منزل در هر فصلی می‌توان اقدام نمود ولی برای کاشت مستقیم در گلدان و فضای باز یا در باغچه باید بعد از گرم شدن هوا و اتمام سرما اقدام به کاشت بذر کرد. دمای محیط کاشت بذر گل شاه پسند باید ۱۵ تا ۲۵ درجه باشد. ابتدا کود دامی پوسیده را بر روی بستر باغچه می‌ریزیم و به عمق ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر زیرورو می‌کنیم تا مخلوط شود سپس اقدام به آبیاری مناسب می‌کنیم تا خاک کاملاً خیس شود بعد از گذشت چند ساعت از آبیاری بذرها را با فاصله ۱۰ تا ۲۰ سانتی‌متر از یکدیگر در عمق ۲ تا ۳ سانتی‌متری قرار می‌دهیم و بر روی آن خاک قرار می‌دهیم. سپس به‌آرامی اقدام به آبیاری می‌کنیم به‌طوری که بذرها جابجا نشود و منتظر سبز شدن آن‌ها می‌مانیم. تا قبل از جوانه‌زنی خاک هرگز خشک نشود.

کاشت مستقیم بذر گل شاه پسند در گلدان

برای کاشت شاه پسند در گلدان ابتدا مطمئن می‌شویم که ته گلدان سوراخ‌های مناسبی برای خروج آب اضافی دارد سپس به ارتفاع ۴ سانتی‌متر کف آن ماسه درشت می‌ریزیم و سپس گلدان را با ترکیب خاکی که در بالا گفته شد پر می‌کنیم و خوب آبیاری می‌کنیم تا خاک نشست کند و آب از ته گلدان خارج شود. اکنون بذرها را در عمق ۲ برابر طول بذر (حدوداً ۰٫۵ تا ۱ سانتی‌متر) و در فواصل ۵ تا ۱۰ سانتی‌متری می‌کاریم و روی آن را با کمپوست پوسیده یا همان ترکیب خاک اصلی پر می‌کنیم و به‌آرامی آبیاری می‌کنیم، بهتر است با افشانه یا اسپری آبیاری شود تا بذرها جابجا نشود. تا قبل از جوانه‌زنی بذرها اجازه ندهید خاک خشک شود و همیشه مرطوب باشد، بعد از جوانه‌زنی بذرها باید گلدان در جای پر نور باشد.

اگر اقدام به نگهداری گلدان در آپارتمان می‌کنید باید توجه نمود که میزان نور دریافتی روزانه ۷ تا ۸ ساعت باشد. آبیاری گیاه باید هر چند روز یک بار هنگامی‌که سطح خاک کمی خشک شد انجام شود. تا قبل از جوانه‌زنی بذرها و در صورتی که هوا خیلی گرم نبود می‌توانید گلدان را با مشما شفاف کاور کنید (بپوشانید) تا با بالا رفتن رطوبت و دما جوانه‌زنی سریع‌تر اتفاق بیفتد. بهتر است هنگام مواجه با این گیاه از دستکش استفاده کنید زیرا شیره این گیاه برای پوست ایجاد حساسیت می‌کند.

خواص گل شاه پسند

قسمت مورداستفاده این گیاه، برگ گل شاه پسند و سرشاخه‌های سبز آن است در اثر مالش دادن بوی مطبوعی در تمام قسمت‌های این گیاه منتشر می‌شود ولی طعم آن گس و تلخ است. این گیاه گونه‌های مختلفی دارد که متجاوز از صد نوع می‌باشد، ما در ایران بیشتر نوع تزئینی آن که شاه پسند درختی نام دارد را می‌شناسیم اما نوع دارویی آن نیز در ایران وجود دارد که ما در این مطلب بیشتر به آن نوع می‌پردازیم. شاه پسند مشکلاتی از قبیل نفخ و احساس سنگینی را برطرف کرده و به بهبود عملکرد کبد کمک می‌کند. از دیگر فواید گل شاه پسند این که این گیاه برای برطرف کردن حالت تهوع و یا استفراغ نیز مفید است. نتایج پژوهش‌های متعدد نشان می‌دهد که عصاره‌ی روغنی یا همان افشره‌ی خوراکی شاه پسند لیمویی به دفع هلیکوباکترپیلوری کمک می‌کند به خاطر اینکه این باکتری نمی‌تواند در برابر ترکیبات شاه پسند مقاومت کند. شاه پسند آرام‌بخش است و باعث خواب راحت می‌شود. شاه‌پسند برای مقابله با استرس و اضطراب فوق‌العاده است. می‌توانید زمانی که تحت فشارهای روحی روانی هستید و یا بی‌خوابی به سرتان میزند از آن استفاده کنید.